De brede maatschappelijke voorziening (BMV) Hoensbroek-Zuid is het verhaal van een directeur en zijn schoolteam, die een dubbele fusie in een lastige regio aangrijpt om fundamenteel na te denken over de kernwaarden binnen het onderwijs.
Wouter Wetzelaer is directeur van de basisscholen Hoensbroek-Zuid en de Voeëgelsjtang, die samen opgaan in de nieuwe brede school Wonderwijs voor ongeveer 400 leerlingen als onderdeel van de te ontwikkelen BMV Hoensbroek-Zuid. Samen met zijn schoolteams, architect Kees Willems van TenW architecten en Jules Beckers van IBA-Parkstad ontwikkelt hij het concept voor de nieuwbouw: “Voordat we met concrete plannen bezig waren dachten we al na over onze visie op het onderwijs. De hele regio is vooral naar binnen gericht; er is sprake van ontevredenheid en een gebrek aan trotse gevoelens. Het lijkt wel of mensen niet verder durven te kijken. Dat gaat ten koste van de talentontwikkeling van onze kinderen. Door een dubbele fusie van voormalige concurrenten in een nieuwe school kregen we de mogelijkheid om alles opnieuw te bekijken.”
Tekst loopt door onder de afbeelding
“We hebben verschillende typen scholen bezocht, zoals Steve Jobsscholen, de Werkplaats en ook traditionele scholen. We hebben een aantal richtinggevende uitspraken gedaan, waaronder dat we van het jaarklassensysteem af willen. We hebben een leerlingpopulatie van laagopgeleide ouders en hoger opgeleide ouders. De zogenaamde gemiddelde leerling hebben wij dus niet. We werken nu in units voor de onder-, midden- en bovenbouw, maar ook dat zou zomaar onderwerp van discussie kunnen zijn, omdat je daarmee alleen maar de muren verlegt. We willen ook geen standaard iPad-school worden, omdat we meer tijd steken in het bijbrengen van vaardigheden, het ontdekken van talenten en vooral de relatie met buiten benadrukken.
Ruimten voor gedoe en rust
In onze zoektocht naar een ruimtelijke vertaling van onze visie hielp architect Kees Willems ons verder, door te stellen dat er ruimten zijn voor gedoe en rust. Het kwartje viel en rond die twee begrippen hebben we ons eigen onderwijscurriculum ontworpen. Het was heel duidelijk wat gedoe- en rustzones zouden moeten zijn. Dat hebben we weer vertaald naar de vier leeractiviteiten: volgen van colleges en excursies, beleven van workshops en expedities, zelfstandig onderzoeken en verwerken en zelfstandig bedenken en maken (Design Thinking). We krijgen geen aparte teamruimte, maar een ruimte die we delen met andere gebruikers. Zo gaan wij ook de repetitieruimte van de fanfare gebruiken. Er komt ook weinig traditioneel schoolmeubilair in; alleen in bepaalde ruimten en ook daar laten we ons graag inspireren door ontwerpers. We denken aan een carré vorm om de dag te beginnen. De essentie is dat we grote ruimten willen waar je avontuurlijk doorheen kunt lopen.”
Tekst loopt door onder de afbeelding
Pedagogiek leidend
De ambitie van de scholen sluit aan bij de visie van IBA Parkstad, die op vernieuwende wijze met partners werkt aan het vitaliseren van de regio Parkstad. Daar zijn behalve ambitie en economische bedrijvigheid ook goede scholen voor nodig. “BMV Hoensbroek-Zuid is door de school zelf geïnitieerd”, vertelt Jules Beckers. “Wij vinden dat de pedagogische visie leidend moet zijn in het programma van eisen, dat vervolgens leidraad is in het verdere ontwerp- en bouwproces. We werken hier samen met de Montagstiftung in Bonn, die het begrip Pädagogische Architektur vertaalt naar Lebens- und Lernraum Schule. Die werkwijze willen wij ook introduceren bij andere scholen in de regio. Het is daarbij van belang dat docenten meegaan in de ontwikkeling en de provincie heeft daarvoor middelen vrijgemaakt.
“Voor het ontwerp hebben we drie vernieuwende architecten geselecteerd. Zij kregen een bedrag om de opgave te vertalen naar een visie op het ontwerp. Tussentijds en aan het einde waren er presentaties, waarbij de architecten aanwezig waren en ook zagen wat hun concullega’s hadden bedacht. TenW architecten is uiteindelijk de opdracht gegund en het ontwerp ligt nu bij de aannemer om te worden doorgerekend.”
Tekst loopt door onder de afbeelding
Energieneutraal
Kees Willems: “De BMV Hoensbroek-Zuid is een school, wijkcentrum annex gemeenschapshuis, waarin de fanfare, de toneelvereniging, Bond KBO en de Buurtstichting hun huis vinden. Daarnaast zijn er ook ruimten voor de peuterspeelzaal en logopedie. Het nieuwe gebouw is toekomstbestendig en flexibel en duurzaam in het ontwerp. De ambitie is energieneutraal, waarbij warmte, koude en energie door het mijnwater wordt opgewekt. Daarnaast komen er zonnepanelen op het dak. Door het transparante karakter en de scheiding in ruimten voor gedoe en rust is het ook een installatietechnisch complex gebouw. Zo komen er houten kanaalplaten in, die alles leveren rond akoestiek, ventilatie en data en werken we veel met glazen gevels en wanden. We hopen snel met de bouw te kunnen beginnen en dan staat de nieuwe BMV Hoensbroek er rond de zomer 2018.”
Lees het volledige artikel in de online editie van Schooldomein.