Jan Koster en Merel de Boer zijn beiden vanuit hun vakgebied betrokken bij vormen van gepersonaliseerd leren. Jan Koster als adviseur van AMN, Merel de Boer vanuit ICSadviseurs als begeleider van scholen in de visie- en programma van eisen fase. Gepersonaliseerd leren dringt in alle facetten van het leerdomein door. Zijn er grote lijnen te ontdekken?
Jan Koster trapt af: “De essentie van gepersonaliseerd leren is dat de leerling aan zet is en eigenaar van het eigen leerproces is. Daarom is het zo belangrijk dat de op de basisschool geconstateerde talenten verder ontwikkeld worden in het vervolgonderwijs in het tempo en op het niveau dat bij je past. De ontwikkeling die onder meer door Kunskapsskolan is ingezet is daarom niet meer te stuiten. Ik ben betrokken bij het Bonnefantencollege in Maastricht waar we de bovenbouw in het basisonderwijs al betrekken bij de doorgaande ontwikkeling. Het is toch gek dat die lijn bij het voortgezet onderwijs stopt.” Merel de Boer van ICSadviseurs knikt: “Die ontwikkeling zie je ook bij het programma voor scholen van 0-18 jaar waar we zowel in Utrecht als in Amsterdam bij betrokken zijn.”
Tekst gaat verder onder de foto
Ontdekkingstocht
Jan verder: “Het Bonnefanten College in Maastricht heeft een eigen model ontwikkeld. Niet een kant-en-klaar model, zoals Kunskapsskolan biedt, maar een eigen ontdekkingstocht, waarbij de leerling gaandeweg leert en ervaart wat bij hem/haar past. Eigenlijk is het een vorm van ervaringsleren. De school werkt bijvoorbeeld zonder regulier rooster en leerstofjaarklassensysteem. Een leerling blijft niet zitten, maar werkt gedurende zijn schoolloopbaan aan zijn kerndoelen, waarbij hij de kortste weg naar de eindtermen neemt. Iemand met een talent voor Engels kan aan het einde van klas drie prima examen in dat vak doen. Dat maakt dat de leerling meer tijd overhoudt voor andere leerdoelen. Je kunt dat proces zelfs verder doortrekken richting de propedeuse voor het hoger onderwijs. Het is een model dat zichzelf ontwikkelt, waarbij je de leerling onderwijsinhouden en -vormen biedt waarin hij/zij zelf keuzen kan maken. In het rooster van de leerling zitten momenten voor zelfstudie, instructie, en het werken in leerstofgebieden. Het is een soort projectgestuurd onderwijs met mengvormen vanuit individueel- of groepsgericht onderwijs. Zo kan een leerling ook buitenschools opdrachten uitvoeren en de resultaten met de eigen groep of zelfs externe groepen bespreken, zoals de ouders of een winkeliersvereniging. De docent heeft daarbij de rol van mentor of coach.”
Tekst gaat verder onder de foto
Merel knikt: “Je ziet in de praktijk allerlei verschijningsvormen van gepersonaliseerd leren ontstaan met elementen uit technasia, onderwijskundige vernieuwingen als Dalton of Kees Boeke en het Kunskapsskolan-model. Daarbij staat steeds de leerling die zijn eigen leerroute bepaalt centraal. Zo heb ik Hyperion en Unic begeleid die al heel sterk met open concepten werken. In het concept van Wellant locatie Westvliet werken docenten en leerlingen met een rooster van 20-20-20 minuten, waardoor je voor meer afwisseling zorgt.” Jan vult aan: “Als referentie zou je ook scholen als het Vathorstcollege, Niekée Roermond, Stella Maris in Meerssen of UNIC in Utrecht kunnen noemen. Daar tref je mensen aan die vrij durven denken en ook marktpartijen in hun ontdekkingsreis betrekken. Ik zie dat gepersonaliseerd leren versterkt kan worden met een digitale content. Kijk maar eens wat Summar.io (zie summario.com/nl) doet als een gepersonaliseerde leeromgeving waar zelfsturend leren centraal staat. Samen met VO Content (zie: vo-content.nl) hebben we een volledige collectie leermiddelen voor ons digitale platform aangeschaft.”
Tekst gaat verder onder de foto
Bring your own device
Merel: “Gepersonaliseerd leren is bezig mainstream te worden, maar hoe zorg je voor een goede basis? Jan: “De potentie van Kunskapsskolan is evident (zie ook kunskapsskolan.nl) maar vertel het niet op de leerlingenopleidingen. Mijn ervaring is dat ze daar ICT vijandig zijn, niet weten niet hoe ze met smartboards om moeten gaan en vooral nog van traditioneel onderwijs uitgaan. In hybride leeromgevingen heb je zowel voor werkers als leerlingen hybride instrumenten nodig. Ik geloof daarom dat er meer te halen is uit publiek-private samenwerkingen. Denk aan startups die als het gaat om big databeweging in cofinanciering en partnership iets voor het onderwijs betekenen. Je moet dus zorgen dat talentontwikkeling ook voor de medewerkers geldt. In de driehoek school, leerling en bedrijf kun je veel meer betekenen voor de toekomstige generaties dan als school alleen. De modale leerling of de modale student bestaat niet, net zomin als de ideale leeromgeving; leren kan overal en altijd en is plaats- en tijdonafhankelijk. Het gaat erom hoe je mensen coacht en begeleidt in hun ontwikkeling. In elke situatie zal gepersonaliseerd leren een andere expressie krijgen, maar de intentie is hetzelfde.”
Lees het volledige artikel in de online editie van Schooldomein.