Elke onderwijsbestuurder worstelt er mee: het spanningsveld tussen de huisvestingswensen en de beschikbare budgetten. Als schoolbesturen groen licht krijgen voor nieuwbouw, herontwikkeling of renovatie komt er veel op ze af. Want hoe voorkom je kostenoverschrijdingen, voldoe je aan allerlei wettelijke eisen, zorg je voor een ontwerp dat recht doet aan alle gebruikers en borg je dat het eindresultaat in kosten, planning, duurzaamheid, uitvoering en oplevering ook is wat je voor ogen had?
Stichting Onderwijs Midden-Limburg (SOML) stelde zichzelf ook deze vraag. “Onze 550 leerlingen van het Bisschoppelijk College Broekhin volgen vmbo en onderbouw havo in Reuver en Swalmen”, vertelt Paul Slegers, lid van het College van Bestuur. “Onze grote wens was om vanuit één locatie vernieuwend onderwijs te geven om zo ons onderwijsconcept een impuls te geven. We investeren nadrukkelijk in beroepsgericht, contextrijk leren, omdat dit leerlingen motiveert om hun competenties te ontwikkelen. Daarom zoeken we actief de verbinding met maatschappelijke organisaties, zoals dagbesteding en het bedrijfsleven en willen we in de schoolpraktijk zelfstandig, praktijkgericht leren verder bevorderen.” De beoogde nieuwe huisvesting is in dat opzicht een toplocatie: de oude Greswarenfabriek in Reuver. Maar dit industriële monument stamt uit 1880 en verkeert in deplorabele staat. De vraag was dus hoe je een oud gebouw kunt herontwikkelen tot een hotspot waar leren en werken en onderwijs, maatschappij en bedrijfsleven bij elkaar komen. En hoe dat kan binnen de gestelde eisen, termijnen en vooraf vastgestelde prijs. Een lastige vraag, die Paul door een specialist liet beantwoorden. “We gaven na een aanbestedingsprocedure HEVO de opdracht voor een haalbaarheidsstudie. Grote vraag bleef hoe we de Greswarenfabriek binnen de planning en budgetten voor onze doelen geschikt konden maken. Risicodragend Projectmanagement was dé oplossing. Zo weet ik zeker dat we inhoudelijk aan het roer blijven en hebben we de garantie dat we de school krijgen voor de afgesproken prijs en binnen de overeengekomen planning. Daarmee dekken we alle onvoorziene risico’s af.”
Lees verder onder de foto
INTEGRAAL PLAN
Ook het Vrijzinnig-Christelijk Lyceum (VCL) in Den Haag worstelde met de vraag hoe haar schoolgebouw aanpast moest worden aan het onderwijs van de toekomst. Tegelijkertijd wilde deze school dat de relatie met de rijke schooltraditie zichtbaar en voelbaar zou blijven. Daarom zijn in het definitieve ontwerp karakteristieke functies en elementen behouden, zoals de monumentale villa, aula met toneel, een uniek wandreliëf van Escher en glas-in-loodramen. Bovendien komt de nieuwbouw op de bestaande locatie in het duingebied, waarbij er een hoogteverschil van maar liefst drie meter is. Deze situatie illustreert de complexiteit die nieuwbouw of renovatie in ontwerp én realisatie binnen strakke financiële kaders met zich mee kan brengen. Juist daarom koos VCL voor Risicodragend Projectmanagement (RPM). “Dat was voor ons een evidente keuze”, vertelt rector Mathieu Arnouts. “We zijn een kleine, zelfstandige school met 800 leerlingen zonder interne huisvestingsexpert. Ook kunnen we het financiële risico van nieuwbouw niet zomaar opvangen. Risicodragend Projectmanagement door huisvestingsexpert HEVO ontzorgt ons. We houden alles optimaal onder controle en hebben tegelijkertijd alle zeggenschap over ontwerp en uitvoering. Dat willen we graag, want je krijgt maar één keer in de 30, 40 jaar de gelegenheid om nieuw te bouwen. De grote winst is dat het nieuwe gebouw beter in de wijk past. Het is transparanter en sluit beter aan bij de omgeving. HEVO was ook nauw betrokken bij de architectenselectie. Wat weer voortvloeide uit de haalbaarheidsstudie die zij naar volle tevredenheid voor ons heeft uitgevoerd. Daarbij is overigens ons interne hoofd Organisatie & Beheer Michiel Hagen als sparringpartner voor de externe partijen onmisbaar. Een belangrijke meerwaarde van HEVO is dat ze complexe materie in begrijpelijke taal omzet en praktische oplossingen aandraagt. Zo voorkomen we vertragingen en weten we zeker dat we volgend schooljaar in onze nieuwbouw starten.”
Lees verder onder de foto
SUCCESFACTOREN
Maar hoe lukt het om bij RPM een school binnen de gestelde planning, eisen en budgetten op te leveren? De eerste succesfactor is inlevingsvermogen. Het is belangrijk dat een onderwijshuisvestingsexpert ruime ervaring heeft in het bouwen, renoveren en herontwikkelen van onderwijshuisvesting. Alleen als je de branche goed kent, kun je als échte partner aan tafel zitten. Paul Slegers omschrijft het zo: “HEVO geeft ons kaders waarbinnen we alle vrijheid hebben. Samen doordenken we de consequenties van bepaalde keuzes: onderwijskundig, financieel en logistiek. Wij redeneren daarbij vanuit onze onderwijskundige expertise en HEVO vanuit haar huisvestingsexpertise.” Daarnaast is het belangrijk dat de huisvestingsexpert de onderwijsvisie kan ‘vertalen’ in een integraal ontwerp dat deze visie optimaal faciliteert. Door in het (voor)ontwerp veel zaken te visualiseren, kunnen alle betrokkenen de consequenties van keuzes doordenken en overzien. Dat was voor Mathieu Arnouts wel even wennen: “Je moet je goed realiseren dat je bij RPM niet in alle procesonderdelen invloed hebt, maar dat in de ontwerpfase al veel details vastgelegd worden.” Tot slot is de huisvestingsexpert de spin in het web die alles coördineert en zorgt dat iedereen weet wat hij wanneer tegen welke prijs moet uitvoeren. Duidelijkheid is dan ook de laatste succesfactor. Daarom wordt het hele RPM-proces onderverdeeld in fases die afgesloten worden met concrete mijlpalen. “Ik heb in één keer een school besteld en wordt daarbij ontzorgd”, vat Paul Slegers het samen. “Dat is best spannend, maar ik vind het een verstandige keuze. Al wil ik wel scherp blijven. Daarom heb ik een externe adviseur aangetrokken die mij helpt bij de keuzes die HEVO me voorlegt. Aangezien we geen interne huisvestingsexpert hebben, geef ik HEVO daarmee in dergelijke technische zaken een deskundige gesprekspartner. Zo heb ik wel de lusten maar niet de lasten van de ontwikkeling van onze nieuwe locatie. We hebben nog een lange weg te gaan voordat ons gebouw klaar is en onderweg kunnen we tal van zaken tegenkomen. Nu de plannen steeds concreter worden merk ik dat iedereen binnen onze organisatie steeds meer zin krijgt in de nieuwe school. We kijken dan ook echt uit naar de opening medio augustus 2019!”
Kijk voor meer informatie op rpmbyhevo.nl.