De mogelijkheden van Marmoleum als lambrisering, het belang van een goed binnenklimaat en de bouw van een van de duurzaamste scholen van ons land. Deze drie onderwerpen vormden het programma van een kennisdag over onderwijshuisvesting bij Forbo Flooring in Assendelft: ter inspiratie voor iedereen die affiniteit heeft met scholenbouw.
Het woord ‘lambrisering’ associëren we meestal met klassieke houten panelen of kleurrijke geglazuurde wandtegels in scholen uit de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Heel fraai en in die tijd ook praktisch tegen doorslaand vocht. Maar er is ook een moderne variant: Marmoleum. Steeds meer scholen kiezen hiervoor omdat het decoratief is en eenvoudig schoon te maken. “Wanden in scholen vervuilen en beschadigen snel door tassen of schoenen”, zegt interieurarchitect en ontwerper Tim Knubben. “Die beschadigde en vervuilde wanden zijn een doorn in het oog van onderwijsmanagers. Die willen een respectabele en schone school voor kinderen en ouders. Marmoleum op het onderste deel van de muur kan een oplossing zijn, het is kras- en slijtvast en biedt heel veel mogelijkheden.”
Lees verder onder de foto
BRANDKLASSE
Forbo komt in 2018 met een kleurenlijn speciaal voor het gebruik van Marmoleum als lambrisering. Tim: “Veel scholen kiezen al voor deze toepassing van Marmoleum, maar de brandweerinspectie stelt voor wandbekleding strengere eisen dan voor vloeren. Daarom is er nu wand-Marmoleum ontwikkeld dat is getest in de juiste brandklasse.” Tim vindt het vanuit zijn vak leuk om te kijken hoe je creatief met Marmoleum kunt omgaan. Kleur vindt hij sowieso een must. “Durf kleur toe te passen, zeker in het onderwijs zie ik dat nog te weinig. Het is verrassend wat kleur kan doen. Je kunt er een ruimte hoger, breder of smaller door laten lijken. Maar je kunt ook kiezen voor grafische kleurvlakken op een deel van een muur. Kleur verhoogt de sfeer.”
ONGEZONDE LUCHT
Het gebruik van Marmoleum als lambrisering kan scholen weer een stukje schoner en frisser maken. En dat is nog steeds hard nodig, vertelt Lonneke Haans van BBA Binnenmilieu. Onvoldoende ventilatie zorgt voor te veel kooldioxide in de klaslokalen, wat kan leiden tot hoofdpijn, vermoeidheid of slijmvliesontstekingen. De ongezonde luchtkwaliteit is de oorzaak van veel ziekteverzuim van leerlingen en personeel, en slechte leerprestaties. Ook is er een duidelijk verband tussen te weinig ventilatie en de overdracht van infectieziekten.
Lees verder onder de foto
HYGIËNISCHE GRENS
Genoeg redenen om te zorgen voor een gezond binnenklimaat. Is daar de laatste jaren niet al heel veel aandacht voor geweest? Lonneke: “Zeker. We kennen het programma van eisen Frisse Scholen en ik merk meer bewustwording. Dat zie je ook terug in de strengere eisen in het Bouwbesluit. De hoeveelheid kooldioxide (CO2) is een graadmeter voor de luchtkwaliteit. Dit wordt uitgedrukt in ppm-deeltjes. De hygiënische grens is vastgesteld op 1200 ppm CO2, terwijl steeds meer scholen streven naar 800. Het gaat vooruit, maar nog steeds gaat in 60 procent van de schoolgebouwen de luchtkwaliteit gedurende de dag over de 1200 ppm heen.”
TRANENDE OGEN
Voor nieuwbouw wordt tegenwoordig meestal gekozen voor balansventilatie: mechanische aan- en afvoer van frisse lucht. Toch is deze balansventilatie niet altijd optimaal, bijvoorbeeld omdat vieze lucht door een ongelukkige constructie meteen de school weer wordt ingeblazen of omdat filters niet op tijd worden vervangen. Lonneke: “In scholen wordt vaak geklaagd over droge lucht, met klachten als een zere keel en tranende ogen. Dit houdt ook duidelijk verband met balansventilatie. Hoe complexer de techniek, hoe meer risico op vervuilde en te warme lucht die leraren en leerlingen ervaren als droge lucht. Je kunt een prachtig systeem hebben, maar zonder goed onderhoud werkt het niet.”
Lees verder onder de foto
GLADDE VLOER
Lonneke heeft nog een tip voor nieuwbouw in relatie tot een gezond binnenklimaat: kies je materialen met zorg. “In nieuwbouw worden allerlei materialen gebruikt die ‘verdampen’, bijvoorbeeld lijmsoorten die een geur afgeven. Sommige afwerkings- en inrichtingsmaterialen versterken astma of eczeem. Voorkom dit zoveel mogelijk. Zorg daarnaast voor materialen die makkelijk zijn schoon te maken, zoals een duurzame gladde vloer als Marmoleum.”
SOLAR-IJS
Zo’n Marmoleumvloer ligt ook in de nieuwbouw van IKC Het Speelplein in Uden. Na een grote brand van twee basisscholen werd hier een nieuw kindcentrum ontworpen voor twee scholen, een BSO en een kinderopvangcentrum. Duurzaamheid was een van de speerpunten. Energiebesparende maatregelen en slimme technieken maken Het Speelplein tot een van de duurzaamste scholen in Nederland. “We hebben gekozen voor Solar- ijs, een vernieuwend verwarmings- en koelsysteem”, legt huisvestingsmanager Frank Van Wetten uit. “In de winter zorgt een warmtepomp voor verwarming, in de zomer kan er koud water door de leidingen. Overal ligt vloerverwarming, er zijn geen radiatoren.”
Lees verder onder de foto
GEBOUWBEHEERSYSTEEM
Een van de uitgangspunten van Het Speelplein is ‘exploitatie tot in lengte van jaren’. Frank: “Soms zijn hogere investeringen nodig om lagere exploitatiekosten te realiseren. Ook steken we geld in een goed gebouwbeheersysteem, zodat we aspecten als luchtkwaliteit, temperatuur, en licht goed monitoren. Bijzonder is dat we de temperatuur per ruimte of lokaal kunnen sturen. Daarbij streven we ook naar een CO2-niveau van maximaal 800 ppm.”
WAARDERING
Een sedumdak, duurzaam hout, ledlampen, hergebruik van regenwater: Het Speelplein gaat voor maximale duurzaamheid. Leidend is de GPR (Gemeentelijke Praktijk Richtlijn)-richtlijn voor duurzaam bouwen. Daarbij krijgt een gebouw een cijfer (10 is het hoogst haalbare) voor vijf onderdelen: energie, milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. “Gemiddeld komen we uit op een 9,1”, zegt Frank niet zonder trots. “De beleving door de gebruikers wordt ook hoog gewaardeerd. Belangrijk, want daar doen we het uiteindelijk voor.”