Op donderdag 2 juni 2016 houdt Architectenweb in de Schouwburg Almere zijn tweede scholencongres. In het dagvullende programma staan de opgaven in de scholenbouw centraal: van de realisatie van een gezond binnenklimaat met zo min mogelijk installaties tot het accommoderen van nieuwe onderwijsvormen. De keynotes op het congres worden gegeven door architect Aldo Vos (Broekbakema), ondernemer Maurice de Hond (O4NT/Steve Jobs Scholen) en architect Joost Ector (Ector Hoogstad Architecten).
In sommige schoolgebouwen gaat een derde van het bouwbudget op aan installaties. In verschillende ontwerpen, zoals dat voor de Brede School in Lisse en Energy Academy Europe in Groningen, onderzoekt Broekbakema een alternatieve benadering, waarin een hoge duurzaamheid gecombineerd wordt met natuurlijke ventilatie. In zijn keynote zal architect Aldo Vos van Broekbakema hier alles over vertellen. Wat zijn de mogelijkheden binnen de huidige regelgeving?
In Rotterdam heeft BBA Binnenmilieu onderzocht hoe de installaties van scholen gebruikt worden. Wat blijkt? Ze worden niet alleen vaak verkeerd gebruikt, ze zijn vaak ook niet goed onderhouden, en het komt zelfs voor dat ze handmatig uitgezet zijn – omdat ze veel geluid maken. In Rotterdam wordt dit probleem nu aangepakt. Adviseur binnenklimaat Froukje van Dijken van BBA Binnenmilieu zal hier in haar lezing dieper op ingaan.
Integrale contracten
Als het om de bouw van nieuwe scholen gaat, dan is het daarvoor beschikbare budget regelmatig een heikel punt. Dat budget lijkt over de jaren alleen maar krapper te worden. Een mogelijke oplossing vormt een integraal DBMO-contract, waarin extra investeringen in het gebouw in de exploitatiefase terugverdiend kunnen worden. PV-cellen kunnen dan bijvoorbeeld ineens wel mogelijk zijn. Huisvestingsadviseur Hanneke van Schijndel van Twynstra Gudde zal in een lezing de voor- en nadelen hiervan bespreken aan de hand van twee praktijkvoorbeelden.
Een ontluikende opgave wat betreft de scholenbouw is de vernieuwing van scholen uit de wederopbouwperiode. Wanneer het casco van deze scholen goed is, kan renovatie hiervan ruimere scholen opleveren dan met sloop-nieuwbouw mogelijk zou zijn geweest. De financiering van deze renovaties blijkt in de praktijk nog wel erg lastig.
In drie pitches zullen Serge Schoemaker, Korth Tielens en Studio Steenbruggen de ontwerpen presenteren die ze onder de paraplu van stichting Mevrouw Meijer hebben gemaakt voor bestaande scholen in Haarlem. Twee van deze ontwerpen worden uitgevoerd. De ochtend wordt afgesloten met een kort debat over deze nieuwe opgave met de sprekers en Wilma Kempinga, de drijvende kracht achter Mevrouw Meijer.
Nieuwe onderwijsvormen
Na een uitgebreide netwerklunch gaat het programma verder met de keynote door Maurice de Hond, oprichter van Onderwijs voor een Nieuwe Tijd (O4NT), dat het onderwijsmodel voor de Steve Jobs Scholen heeft ontwikkeld. In dit nieuwe onderwijsmodel wordt grotendeels afgestapt van het klassikale onderwijs en wordt het onderwijs veel meer toegesneden op de mogelijkheden en interesses van het kind zelf. Op de Steve Jobs Scholen wordt volop gebruik gemaakt van tablets, waardoor dit ook wel iPad-scholen genoemd worden.
Wat betekent deze nieuwe vorm van onderwijs voor het ontwerp van het schoolgebouw? Op basis van de opgedane ervaringen de afgelopen jaren zal De Hond hier enkele uitspraken over doen. Is een diversiteit aan studieplekken, zoals vaak gesuggereerd wordt, inderdaad de oplossing?
Een heel eigen karakter
Hoe de typologie van het schoolgebouw vernieuwd kan worden, zal architect Gianni Cito van Moke Architecten in zijn lezing laten zien. De ontsluiting van de klaslokalen kan soms ook direct van buiten, in de klaslokalen zelf kan soms ook een extra verdieping ingebracht worden. Iedere school en iedere plek stelt andere eisen aan het gebouw. Als geen ander weet Cito dit steeds weer te vertalen in een schoolgebouw met een heel eigen karakter.
De Vlaamse kleurexpert Fabienne Bruyninckx van Bruyninckx Designers heeft de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan naar kleurgebruik in scholen en welk effect dit op leerlingen heeft. Haar bevindingen zal ze in een korte lezing presenteren. De dag wordt afgesloten met de keynote door architect Joost Ector over de opgaven wat betreft het hoger en universitair onderwijs. Met zijn bureau Ector Hoogstad Architecten is Joost Ector betrokken bij de ontwikkeling van hogescholen universiteitscampussen door heel Nederland.
Tijdens de netwerkborrel hierna zullen er korte rondleidingen georganiseerd worden door Schouwburg Almere. Het multifunctionele culturele gebouw is ontworpen door het Japanse bureau SANAA en huisvest naast verschillende theaterzalen ook onderwijsruimtes, en straks ook expositieruimtes van het Almeerse architectuurcentrum. Op het moment van het congres kan de tentoonstelling Tiny Houses bezocht worden.
Tijdschema dagprogramma
9:00u–10:00u – Inloop
10:00u–11:15u – Opening door Michiel van Raaij van Architectenweb, keynote door architect Aldo Vos (Broekbakema) over de combinatie van een hoge duurzaamheid met natuurlijke ventilatie, en lezing door adviseur binnenklimaat Froukje van Dijken (BBA Binnenmilieu) over de aanpak van het binnenklimaat van scholen in Rotterdam.
11:15u–11:30u – Pauze
11:30u-12:30u – Lezing door huisvestingsadviseur Hanneke van Schijndel (Twynstra Gudde) over de voor- en nadelen van DBMO-contracten voor schoolgebouwen, met daarna drie pitches door achtereenvolgens Serge Schoemaker, Korth Tielens en Studio Steenbruggen over de ontwerpen die zij onder de paraplu van stichting Mevrouw Meijer hebben gemaakt voor bestaande scholen in Haarlem. Aansluitend vindt een kort debat plaats over de renovatie-opgave met de drie bureaus en Wilma Kempinga (Mevrouw Meijer).
12:30u–13:30u – Netwerklunch
13:30u–14:45u – Keynote door ondernemer Maurice de Hond (O4NT/Steve Jobs Scholen) over het onderwijs van de toekomst en lezing door architect Gianni Cito (Moke Architecten) over de mogelijke vernieuwingen van de schooltypologie.
14:45u–15:00u – Pauze
15:00u–16:00u – Lezing door kleurexpert Fabienne Bruyninckx (Bruyninckx Designers) over het effect van kleuren op leerlingen en keynote door architect Joost Ector (Ector Hoogstad Architecten) over de opgaven in het hoger en universitair onderwijs.
16:00u–17:30u – Netwerkborrel met korte rondleidingen door Schouwburg Almere.
Themaperiode ‘Scholen’
Het Tweede Grote Scholencongres maakt deel uit van de themaperiode ‘Scholen’ die Architectenweb van half maart tot eind juni houdt. Het thema ‘Scholen’ wordt door de redactie van Architectenweb crossmediaal uitgewerkt, met een serie artikelen op Architectenweb.nl, discussies op social media zoals LinkedIn, twee ontbijten, een congres, en een speciale editie van Architectenweb magazine.
De themaperiode ‘Scholen’ wordt mede mogelijk gemaakt door Tarkett, Ekotex, Renson, Forbo, Colorcoat by Tata Steel, Strikolith en Falco.
Foto: Thea van den Heuvel/DAPh